حقّ الصّلات

حق نماز بر عهده انسان

و حقّ الصّلاه ان تعلم انّها وفادة إلى اللّه عزّ و جلّ و أنت فیها قائم بین یدى اللّه عزّ و جلّ، فاذا علمت ذلک قمت مقام العبد الذّلیل الحقیرالرّاغب الرّاجى الخائف المستکین المتضرع المعظم لمن کان بین یدیه بالسّکون و الوقار و تقبل علیها بقلبک و تقیمها بحدودها و حقوقها:

حق نماز: «عمده حق نماز به شناخت نماز برمى‏گردد» بنابر این حق نماز این است که بدانى نماز ورود بر خداست و تو در آن حال در مقابل خدا ایستاده‏اى، اگر این را بدانى مانند بنده‏اى ذلیل و حقیر که رغبت به رحمت خدا و ترس از عذاب او دارد و امید به قبول بسته «و از طرد و حرمان» هولناک، با کمال فروتنى در حال تضرّع و با وقار و سکینه مولایش را تعظیم مى‏کند، به نماز مى‏ایستى و با روى قلب به او توجه مى‏کنى و بطور شایسته آن را به پا مى‏دارى.

 

حق فرجک

حق فرج بر انسان

و حقّ فرجک ان تحصنه عن الزّنا و تحفظه من ان ینظر إلیه:

حق فرج: فرج بر صاحبش دو حق دارد:

الف: اینکه آن را از زنا باز دارد.

ب: اینکه آن را از معرض دید دیگران حفظ کند.

حقّ بطنک

حق شکم بر انسان

و حقّ بطنک ان لا تجعله وعاء للحرام و لا تزید على الشّبع:

حق شکم: شکم را بر صاحبش دو حق است:

الف: اینکه آن را مخزن غذاهاى حرام نکند.

ب: در خوردن حلال زیاده روى نکند.

حقّ رجلیک

حق دو پای انسان

و حقّ رجلیک ان لا تمشى بهما إلى ما لا یحلّ لک فبهما تقف على الصّراط فانظر الاّ تزلاّ بک فتردى فی النّار:

حق پا بر تو این است که به وسیله آن به سوى محرمات حرکت نکنى، چه اینکه فرداى قیامت با همین پاها بر صراط مى‏ایستى پس مواظب باش که پاهایت از صراط نلغزد که در آتش جهنم خواهى افتاد.

حقّ یدک

حق دست بر انسان

و حقّ یدک ان لا تبسطها إلى ما لا یحلّ لک:

حق دست بر صاحبش این است که آن را به سوى محرمات دراز نکند.

حقّ البصر

حق چشم بر انسان

و حقّ البصر ان تغضه عمّا لا یحلّ لک و تعتبر بالنّظر به:

حق چشم بر صاحبش دو چیز است:

الف: اینکه آن را از نگاه کردن به محرمات باز دارد.

ب: اینکه از نگاه کردنش عبرت گیرد.

حقّ السّمع

حق گوش بر انسان

و حقّ السّمع تنزیهه عن سماع الغیبه و سماع ما لا یحلّ سماعه:

حق گوش بر صاحبش این است که او را از شنیدن غیبت و جمیع صداهاى حرام باز دارد.

حق اللسان

حق زبان بر انسان

و حقّ اللّسان اکرامه عن الخنا و تعویده الخیر و ترک الفصول الّتی لا فائده لها و البرّ بالنّاس و حسن القول فیهم:

حق زبان: زبان را بر صاحبش چهار حق است:

الف: اینکه آن را با دور داشتن از ناسزا و فحش محترم دارد.

ب: آن را به خیر عادت دهد.

ج: از گفتار زاید بى فایده بازش دارد.

د: به وسیله آن به مردم نیکى کرده با آنها سخن نیکو گوید.

حق النفس

حق نفس بر وجود انسان

و حقّ نفسک علیک ان تستعملها بطاعت اللّه عز و جلّ:

حق نفست: این است که در اطاعت خدا به کارش برى.

حق الله

حق خداوند بر بندگان

حقّ اللّه الاکبر علیک ان تعبده و لا تشرک به شیئا فاذا فعلت ذلک باخلاص جعل لک على نفسه ان یکفیک امر الدّنیا و الاخره: حق خداى تعالى: حق خدا این است که او را بپرستى و نسبت به او هیچگونه شرک نورزى اگر توانستى این دو را با اخلاص به انجام رسانى خداى تعالى بر خود واجب مى‏داند که در دنیا و آخرت بى نیازت کند.